Nieuwe meta-analyse onderzoekt associatie tussen alcohol en het risico op longontsteking

Alcohol is een mogelijke risicofactor voor longontsteking, maar bewijs hiervoor is beperkt. Een nieuwe meta-analyse combineert data van 14 observationele studies en concludeert dat alcoholconsumptie het risico op longontsteking kan verhogen. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMJ Open.

Wat is er al bekend?
Bewijs voor de associatie tussen alcoholconsumptie en longontsteking is beperkt. Een eerdere meta-analyse vond een licht verhoogd risico per standaardglas alcohol, maar slechts weinig studies waren hierin meegenomen.

Wat voegt deze studie toe?
Ondertussen zijn er meer studies die hebben gekeken naar de associatie tussen alcoholconsumptie en longontsteking. Deze nieuwe meta-analyse combineert observationele studies en kijkt ook naar de dosis-respons associatie.

Verhoogd risico
Deze meta-analyse bevat 14 studies met in totaal 280.000 mensen1. De individuele studies zijn lastig te vergelijken omdat ze uiteenlopende referentiegroepen gebruiken, van <30 glazen/maand of <100g/dag voor mannen en <80g/dag voor vrouwen, tot geen alcoholisme.
Over het algemeen laten de resultaten zien dat er een 83% verhoogd risico is voor degenen die alcohol drinken of in grotere hoeveelheden in vergelijking met mensen die niet drinken of minder drinken. Wanneer alleen studies worden meegenomen die alcoholconsumptie vergelijken met geen alcoholconsumptie, wordt een verhoogd risico van 61% gevonden.
Daarnaast hebben de onderzoekers 4 case-control studies gebruikt voor een gepoolde dosis-respons analyse. Voor elke 10-20g alcohol per dag wordt een 8% verhoogd risico op longontsteking gevonden.

Mechanisme
Alcohol is een potentiele risicofactor voor longontsteking. Er zijn verschillende mogelijke mechanismen die de associatie tussen alcohol en longontsteking zouden kunnen verklaren. Ten eerste heeft alcohol kalmerende eigenschappen die de spierspanning in de mond-keelholte kunnen verlagen. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op inademen van micro-organismen. Daarnaast kan hoge alcoholconsumptie de functie van immuuncellen in de longen aantasten en daarmee het afweersysteem tegen infecties verminderen.

Longontsteking in Nederland
Longontsteking is een infectie van de kleine vertakkingen van de longen en de longblaasjes. Meestal is een bacterie de oorzaak, soms een virus, of een combinatie2. Longontsteking komt vaker voor bij oudere mensen, mensen die roken of een lage BMI hebben, en in combinatie met andere ziekten zoals luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten, beroerte, dementie, en lever- of nierziekten1. Jaarlijks krijgen ruim 250.000 mensen in Nederland longontsteking2.
 

Sterke punten

  • Dosis-respons analyse uitgevoerd.
  • Geen bewijs van ‘publication bias’.





     

Zwakke punten

  • Referentiegroepen van de individuele
    studies zijn erg verschillend waardoor
    ze lastig te combineren zijn.
  • Verstorende factoren in de individuele
    studies kunnen niet worden onderzocht
    of gecorrigeerd in de meta-analyse.
  • Onduidelijk hoeveel mensen worden
    meegenomen in de 4 case-control
    studies die worden gebruikt voor de dosis-respons analyse.
     


Referenties
1. Simou, E., Britton, J., and Leonardi-Bee, J. Alcohol and the risk of pneumonia: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open, vol. 8, nr. 8, 2018.
2. Longfonds. Longontsteking. Wat is een longontsteking? https://www.longfonds.nl/longontsteking/wat-is-longontsteking