Meta-analyse vindt associatie tussen alcoholconsumptie en energie-inname van voeding.

Zorgt alcoholconsumptie ervoor dat je meer gaat eten? En is er een verschil in dosis-respons? Een recent systematisch overzicht en meta-analyse, gepubliceerd in de British Journal of Nutrition, probeert antwoorden te vinden op deze vragen. De resultaten suggereren dat zelfs matige alcoholconsumptie kan leiden tot extra energie-inname via de voeding.

 

Wat is al bekend?
Na vet is alcohol het meest energierijke macronutriënt; goed voor 7,1 kcal per gram. Studies hebben aangetoond dat energie-inname van alcohol vaak niet wordt gecompenseerd door minder te eten, waardoor de totale energie-inname toeneemt.

Wat voegt deze studie toe?
Er is nog geen uitgebreide systematische review met meta-analyse uitgevoerd om de effecten van alcoholconsumptie en energie-inname te onderzoeken.

De onderzoekers1 van Monash University, Australië, vergelijken van 22 cross-over en Randomized Controlled Trials (RCT) de energie-inname met en zonder alcoholische dranken. In totaal zijn er 706 deelnemers geïncludeerd. 

Verhoogde energie-inname
Veel van de geïncludeerde studies hebben een beperkt aantal deelnemers en de resultaten variëren nogal. Als de resultaten worden gecombineerd dan lijkt het erop dat alcoholische dranken zorgen voor een extra voedingsinname van ongeveer 80 kcal; ongeveer één volkoren boterham2. Wat opvalt is dat een lage alcoholdosis (<3 alcoholische consumpties) resulteert in een hogere extra energie-inname van voeding (93 kcal) dan een hoge alcoholdosis (≥3 alcoholische consumpties), die een niet-significante toename van 59 kcal vertoont.

Het effect op de totale energie-inname is sterker, met een gemiddelde toename van 256 kcal. Voor een lage alcoholdosis is dit een toename van 181 kcal en voor een hoge alcoholdosis 294 kcal. Het is duidelijk dat deelnemers niet minder gaan eten om te compenseren voor de energie die ze binnenkrijgen via de alcoholische dranken.

Mogelijk mechanisme
De mechanismen achter de verhoogde voedselinname door alcoholconsumptie hangen waarschijnlijk samen met het effect van alcohol op verschillende neurotransmitters. In lage tot matige doses bindt alcohol bijvoorbeeld aan de zogenoemde GABAA-receptoren, die betrokken zijn bij de controle over voedselinname bij muizen. Alcoholconsumptie verhoogt ook opioïdepeptiden, waarvan wordt beweerd dat ze de sensorische beloningen van voedsel in de mond verhogen. Een andere mogelijke verklaring is dat alcohol de serotoninerespons, een honger-onderdrukker, vermindert.

Gewichtstoename / verlies
Deze studie toont aan dat zelfs lage alcoholconsumptie de totale energie-inname verhoogt, maar het effect op de gewichtstoename is niet meegenomen in deze meta-analyse. Hoge alcoholconsumptie wordt vaak geassocieerd met gewichtstoename, maar het effect van lage alcoholconsumptie is minder duidelijk. Uit een meta-analyse uit 2011 bleek dat lage tot matige alcoholconsumptie, vooral wijn, kan beschermen tegen gewichtstoename; terwijl de consumptie van sterkedranken is geassocieerd met gewichtstoename3.

 

   Sterke punten

  • Meta-analyse en systematische review
  • Alleen cross-over en Randomized Controlled Trialsgeïncludeerd; onderzoekt oorzakelijke relatie
  • Dosis-responsrelatie onderzocht
  • Hoeveelheid alcohol duidelijk omschreven

   Zwakke punten

  • De meta-analyse voor sommige uitkomsten had substantiële statistische heterogeniteit of aanwijzingen voor kleine studie-effecten

Referenties
1: Kwok, Alastair, Aimee L. Dordevic, Gemma Paton, Matthew J. Page, and Helen Truby. "Effect of alcohol consumption on food energy intake: a systematic review and meta-analysis." British Journal of Nutrition (2019): 1-15.
2: RIVM. NEVO-online versie 2016/5.0
3: Sayon-Orea, Carmen, Miguel A. Martinez-Gonzalez, and Maira Bes-Rastrollo. "Alcohol consumption and body weight: a systematic review." Nutrition reviews 69, no. 8 (2011): 419-431.

Fotocredits: 'beer and snacks' van StockSnap