Eerste meta-analyse naar verband tussen alcohol en lokale verwijding van de buikaorta

Een abdominaal aorta aneurisma (AAA) is een vorm van hart- en vaatziekten waarbij de aorta in de buik wijder is dan normaal. Een recente meta-analyse, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift British Journal of Surgery, kijkt wat het verband is tussen alcoholconsumptie en deze aandoening. De onderzoekers vonden een verlaagd risico bij een consumptie van 10-15 g alcohol per dag. Maar meer onderzoek is nodig om de exacte associatie te achterhalen.

Wat is er al bekend?
Meer dan drie glazen alcohol lijkt een risicofactor te zijn voor abdominale aorta aneurysma (AAA)2, maar studies zijn schaars en niet eenduidig. De relatie tussen alcohol en hart- en vaatziekten in het algemeen is wel duidelijk: een J-curve, waarbij matige drinkers een lager risico hebben dan niet-drinkers.

Wat voegt deze studie toe?
Dit is een eerste meta-analyse van observationele studies die kijkt naar de associatie tussen alcohol en AAA door middel van een de dosis-response analyse. Met deze analyse kan geen oorzakelijk verband worden aangetoond. Ook is het onderliggende mechanisme niet onderzocht.

Geen associatie
De meta-analyse1 kijkt naar elf Westerse studies met in totaal bijna een half miljoen deelnemers die 5 tot 34 jaar zijn gevolgd. De alcoholconsumptie varieert van 0 tot 80 g per dag, waarbij voor de hoogste innames slechts weinig data beschikbaar is. De resultaten laten over het algemeen geen duidelijke associatie zien tussen alcoholconsumptie en AAA.

Dosis-response
Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat de associatie tussen alcohol en hart- en vaatziekten in het algemeen een J-curve laat zien. In de huidige meta-analyse blijkt dat het risico op AAA wordt verlaagd bij een consumptie van 10-15 g alcohol per dag. Bij hogere inname stijgt het risico weer. Bovendien lijkt er voor mannen een hoger risico te zijn dan voor vrouwen1.

Abdominaal aorta aneurysma
Een abdominaal aorta aneurysma (AAA) is een verwijding van de aorta ter hoogte van de buik2. Een AAA komt voor bij 2-8% van de volwassenen boven 65 jaar. De meeste AAA’s zijn zonder symptomen totdat ze een diameter van 55mm bereiken. Dan is er een aanzienlijk verhoogd risico op het scheuren van de aorta, wat in veel gevallen levensbedreigend is. Bekende risicofactoren voor het ontwikkelen van een abdominaal aneurysma zijn een hogere leeftijd, mannelijk geslacht, overgewicht en roken1,2.

Mechanisme
Hoewel de huidige meta-analyse het onderliggende mechanisme niet heeft onderzocht, zijn er wel al dingen over bekend. Verwijding van de aorta zou met name komen door chronische ontsteking van de vaatwand, waardoor deze stugger en slapper wordt. Veel mensen met een aneurysma hebben daarnaast ook last van slagaderverkalking2. De beschermende effecten van matige alcoholconsumptie, zoals betere cholesterol waardes en verminderde plaques-vorming, zouden mogelijk ook het risico op een aneurysma kunnen verlagen1.

Sterke punten

  • Dosis-response associatie onderzocht.
  • Westerse studies (Europa en Amerika) meegenomen in de analyse.
  • Aparte analyses voor mannen en vrouwen.



     

Zwakke punten

  • De meegenomen studies
    hebben niet allemaal voor
    dezelfde factoren gecorrigeerd.
  • De meegenomen studies
    verschillen in studie opzet en
    methode.
  • De studies hebben niet
    gekeken naar verandering in
    drinkpatroon. Binge drinkers of
    sick-quitters kunnen mogelijk de associatie beïnvloeden, in vergelijking met matige drinkers.

Klik hier voor meer informatie over alcohol en hart- en vaatziekten, of bekijk de infographic hieronder.

Referenties:
1. S. M.  Spencer, Trower, A. J., Jia, X., Scott, D. J. A., en Greenwood, D. C. Meta-analysis of the association between alcohol consumption and abdominal aortic aneurysm. British Journal of Surgery, vol. 104, nr. 13, pp. 1756-1764, 2017.
2. Hartstichting. Aneurysma van de Buikaorta.; 2017. https://www.hartstichting.nl/getmedia/2c5453dc-c995-4662-873d-193bfdc9932e/brochure-hartstichting-aneurysma-buikaorta.pdf